De prachtige boeken van A.S. Byatt

A.S. Byatt

Gisteren kocht ik op de DRUK beurs in Paradiso* een boek van A.S. Byatt dat ik nog niet had gelezen: Ragnarök - de ondergang van de goden (waarover hieronder meer). Deze schrijfster is naar ik merk helemaal niet zo bekend in Nederland, in Engeland zeker wel. De Times plaatste haar op de lijst van beste Britse schrijfsters sinds 1945. Voor haar roman Obsessie ontving ze in 1990 de Booker Prize. Dit boek van haar las ik twee keer, met veel plezier, prachtig! Verder las ik ook The Game en nu staat Ragnarök op de leeslijst. Wat ik ook nog graag wil kopen, en lezen, is: Het boek van de kinderen.

Obsessie

Deze mooie roman speelt half in het verleden (de Victoriaanse tijd, love it) en half in het heden. Twee verhalen worden zo met elkaar verwikkeld. In 1986 vindt een jonge wetenschapper in een Londonse bibliotheek een verstopt kladje van een liefdesbrief, geschreven door de 19e eeuwse dichter Rudolph Henry Ash. Maar Ash was keurig getrouwd; voor wie was deze brief dan bedoeld en waar is het origineel? Roland Michelle, kenner van Ash' werk, gaat samen met wetenschapper Maud Bailey op onderzoek uit. Maud houdt zich bezig met het werk van de Victoriaanse dichter Christabel Lamotte. 

Byatt heeft zelf lang gewerkt aan het University College London en weet als geen ander hoe moordend de concurrentie tussen wetenschappers en universiteiten soms is. Wie doet een grote vondst, wie publiceert als eerste, wie haalt onderzoeksgeld binnen...? In deze roman zijn er ook andere academici die lucht krijgen van wat Roland en Maud op het spoor zijn. Er volgt een ingewikkeld kat-en-muisspel. 

De twee verhaallijnen worden door Byatt prachtig met elkaar verweven. Ook staan er in het boek 'echte' gedichten van Ash en Lamotte, en dagboekfragmenten van Ash' vrouw Ellen. Tegenover dit dagboek staat dan weer het twintigste-eeuwse dagboek van Sabrine de Kercoz, een achter-achternichtje van Christable Lamotte. Heel beeldend zijn de fragmenten waarin Maud en Roland in stoffige bibliotheken en oude kastelen graven naar verborgen documenten. Op de hielen gezeten door hun concurrenten.

Het gedicht over de fee Mesuline, geschreven door Christabel Lamotte (dus eigenlijk door Byatt zelf), loopt als een rode draad door het boek heen. (de Victoriaanse dichters Emily Dickinson en Christina Rossetti stonden model voor Lamotte, dichter Robert Browning stond model voor Ash). Ash houdt zich bezig met Noorse mythen en schreef het gedicht Ragnarök. Toen Byatt dit gedicht (namens Ash) schreef moest haar roman Ragnarök nog uitkomen. 

Alle betrokkenen vinden elkaar aan het eind op een vervallen kerkhof, waar de waarheid uiteindelijk aan het ligt komt. Maar daar zal ik verder niet op ingaan, ik wil jouw leesplezier niet spoilen! Met bijna 600 pagina's en de vele 'Victoriaanse' teksten is dit boek een hele kluif, maar geloof me, je moeite wordt beloond. Ik althans heb het met veel plezier gelezen. 

The game

The Game vertelt het verhaal van twee zussen, Cassandra en Julia Corbett, allebei boven de dertig. Casandra is ongetrouwd, don in Oxford en mediëvist. Julia is schrijfster, getrouwd met Thor Eskelund; zij hebben een tienerdochter. Vanwege het overlijden van hun vader komen de zussen bij elkaar in het oude familiehuis. Ze kunnen het eigenlijk niet goed met elkaar vinden. In het huis raken ze ingesneeuwd en worden min of meer gedwongen hun relatie (vroeger en nu) onder ogen te zien. Toen zij zeven en negen jaar oud waren, hadden ze een spel uitgevonden: een soort fantasiewereld à la de Brontë zussen) waar zij volgens eigen regels een rollenspel in speelden. Door de komst van hun vroegere buur en vriend Simon Moffitt worden er allerlei dingen in gang gezet. Was hij ooit meer dan alleen een vriend voor hen? 

Julia schrijft over de dagelijkse problemen van vrouwen; in haar werk kan ze veel van haar eigen problemen kwijt. Ze is nogal onzeker over zichzelf. Cassandra is meer een binnenvetter, vertrouwt haar problemen toe aan haar dagboek (totdat Julia het vindt en leest!) en houdt graag controle over haar eigen leven. 

Hoewel het me iets minder boeide dan Obsessie, was dit een mooie roman over relaties; de relatie van deze zussen onderling, de relatie van vrouwen met zichzelf, hoe je moet omgaan met verlies, met (verloren) dromen. Het gaat over minder leuke eigenschappen als jaloezie, bitterheid, teleurstelling en hoe daarmee te dealen. Geen vrolijke read dus, dit boek, beetje donker maar wel mooi. 

Ragnarök

In dit boek (wat ik dus nog moet lezen) geeft Byatt een soort hervertelling van het slotverhaal van de Noorse mythologie: een verhaal over de vernietiging van het leven op aarde en de ondergang van de goden, waarna het leven opnieuw kan beginnen. 

Tijdens de Tweede wereldoorlog, wordt een jong meisje, vanwege de Duitse bombardementen op Londen, geëvacueerd naar het platteland. Ver weg van de vrede en de liefde die ze kende, probeert ze hier een nieuwe zin te geven aan haar bestaan. Ze vindt een exemplaar van Askard en de goden - een boek met oude Noorse mythen. Ze voelt zich onmiddellijk verbonden met deze levendige wereld waarin goden en dieren de strijd met elkaar aangaan. Haar angst over de oorlog ziet ze verwoord in de verhalen. 

Ben heel benieuwd!

Byebye voor nu, 

Madeleine

Obsessie - A.S. Byatt  ISBN 90 6766 175 9   Ned. vert. Gerda Baardman/ Marian Lameris

The Game - A.S. Byatt  ISBN 978 0099 998 402

Ragnarök - A.S. Byatt  ISBN 978 90 832938 4 4  Ned.vert. Gerda Baardman/ Marian Lameris

*DRUK is een jaarlijkse beurs voor kleine alternatieve uitgeverijen en zine-makers, gehouden in Paradiso Amsterdam