Boter

 Butter

In veel recensies en ook op de achterflap wordt dit boek van Asako Yuzuki aangeprezen als een 'crime thriller'. Als er iets is dat dit boek niet is, dan is het wel een thriller. Jazeker, het is (losjes) gebaseerd op het waargebeurd moordverhaal van de 'Konsaku Killer', een vrouw die in Japan diverse mannen heeft vermoord. Maar veel meer is dit boek een karakterstudie, en gaat het over relaties; relaties tussen vrouwen en mannen en tussen vrouwen onderling. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Rika, een journaliste, wiens 'transformatie' en identiteitszoektocht het belangrijkste onderdeel vormt van dit boek. 

Manako Kajii

Foodblogger Manako Kajii zit in de gevangenis, beschuldigd van moord op drie mannen, die zij heeft leren kennen via een datingsite. Er is eigenlijk geen bewijs dat zij iets met hun dood te maken heeft: éen overleed aan een overdosis slaapillen, een ander verdronk in het bad en de derde kwam onder de trein. Wel heeft zij voor alle drie altijd enorm uitgebreide maaltijden gekookt en was de laatste die de mannen hebben gezien. Doorheen het boek blijft de vraag: heeft ze 'het' nu wel of niet gedaan? Manako weigert de praten met de media. Maar de media schrijven wel veel over haar. Daarbij gaat het niet zozeer over de moorden, maar vooral over haar uiterlijk: 'zij was niet jong, zeker niet mooi, eigenlijk heel gewoontjes en bovendien nogal dik...hoe kan zo'n vrouw deze mannen verleid hebben'. Dat raakt direct aan een belangrijk thema uit deze roman: hoe de wereld (met name mannen) aankijkt tegen vrouwen. Journalist Rika merkt op : "Van Japanse vrouwen wordt verwacht dat ze zichzelf verloochenen, hardwerkend en ascetisch zijn, en tegelijkertijd vrouwelijk, zacht en zorgzaam tegenover mannen."  Mannen worden bewonderd om hun ambitie; van vrouwen wordt geacht dat ze hun persoonlijke en professionele leven naadloos in evenwicht brengen. Zij zijn er ook verantwoordelijk voor dat mannen zich niet verwaarloosd voelen. Dat zien we bijvoorbeeld aan Rika's vriendin Reiko, die haar carrière opgeeft om een goede huisvrouw te worden voor haar echtgenoot. Of Rika's collega Mizumisha, die haar werk als journaliste opgeeft voor een administratief baantje, om dezelfde reden. 

Rika

Rika werkt als enige vrouwelijke journalist voor het magazine Shumei Weekly. Helaas mag ze wel zorgen voor scoops, maar de artikelen zelf worden geschreven door de mannen. Rika werkt keihard, heeft een losse relatie met collega Manako. Ze zorgt slecht voor zichzelf, eet weinig, kookt nooit en is dus vrij mager. Dat verandert als ze voor het magazine contact zoekt met Manako Kajii. Ze hoopt op een artikel of interview waarmee ze eindelijk promotie kan maken op haar werk. Als enige mag ze haar bezoeken in de gevangenis, al stemt Manako (voorlopig) niet toe in een interview. Gaandeweg raakt Rika totaal onder de bekoring van Manako. Die laat haar allerlei restaurants bezoeken, gerechten koken (en eten) met vooral veel boter. Hoewel het Rika er oorspronkelijk alleen om gaat het vertrouwen te winnen van Manako, gaat ze tot haar eigen verbazing steeds meer houden van eten én koken. Ze ontdekt het sensuele plezier van lekker eten. En dus neemt ook haar gewicht toe, tot ongenoegen van o.a. haar vriendje: "Mannen die aankomen, dat is iets anders dan vrouwen die aankomen". 

Samen eten 

De al dan niet gepleegde moorden door Kajii vormen dus wel een soort rode draad doorheen dit boek, maar veel meer gaat het over relaties, over vriendschap en community, en over de behandeling van vrouwen in de Japanse samenleving. Belangrijk is ook het verhaal van de groei en 'bevrijding' van Rika, die eindelijk loskomt van haar jeugdtrauma (over de dood van haar vader) en haar eigen identiteit vindt.

En natuurlijk gaat het over heerlijk eten en hoe dit mensen samen brengt. 

Dit alles komt tezamen aan het eind van de roman, wanneer Rika voor haar vrienden een kalkoen heeft klaargemaakt: 

"Noodles with a turkey and soy dipping sauce was the first recipe that Rika had come up with by herself and for herself, based on hér tastes, desires, and physical condition. She wanted to invent many more original recipes in the future, and tell someone about the best ones. [..] She wanted for these nameless recipes she'd invented to go rippling out into the world, changing colour and shape as they went, just like the drop of a hidden ingredient which you added to the soup at the very end. Rika wanted to go on living with a sense of that chain reaction stored inside here."

" They'd eaten everything, and all that remained were the bones. Rika closed her eyes, and pictured the shapely hazel-coloured carcass in the fridge. As she was thinking through the steps she'd take in cooking it the following morning, she fell into a deep, delicious sleep."

Een heerlijk en mooi boek!

Madeleine

Butter - Asako Yuzuki  ISBN 978 0 00 851171 5

Ook in Nederlandse vertaling uitgebracht