Beladen huis

 Beladen huis - Christien Brinkgreve

Wat een prachtig mooi, ontroerend boek vond ik dit.  Veel bewondering hoe de schrijver het aandurfde om zo open en eerlijk te schrijven over haar leven en de relatie met haar overleden echtgenoot. Met oog en compassie voor alle goede én slechte dingen van hen allebei. En ook knap hoe ze uit zo'n persoonlijk relaas eigenlijk ook een 'universeel' verhaal heeft weten te maken. Zeker voor vrouwen van haar (en mijn, ik ben 66) leeftijd; hoe je als vrouw je best moest doen om 'alle ballen in de lucht te houden', werk en huishouden/ kinderen combineren, je rol als vrouw in het huwelijk, tegenover je echtgenoot, de (onbewuste) doorwerking van patriarchale structuren....En voor mij persoonlijk ook nog de invloed van 'het Indische' (Brinkgreve's moeder kwam, net als de mijne, uit voormalig Nederlands-Indië): altijd weer die bescheidenheid, verlegenheid, jezelf wegcijferen, bang zijn voor ruzie en confrontatie. Heel herkenbaar allemaal. 

Het huis als metafoor

Brinkgreve schreef voorheen voornamelijk non-fictie, vooral (zij was hoogleraar vrouwenstudies) over de positie van vrouwen in gezin en maatschappij. Ze was getrouwd met Arend Jan Heerma van Voss (journalist, omroepbestuurder) en samen hadden zij twee zoons, allebei schrijver: Thomas en Daan Heerma van Voss. In het Beladen huis wordt haar echtgenoot aangeduid met A. Een moeilijke man, moeilijk voor anderen maar ook, vooral, in de knoop met zichzelf. Na zijn dood besluit ze langzaamaan het huis kamer voor kamer op te ruimen, om daarmee ruimte te maken voor háar (nieuwe) leven. Alle spullen, brieven e.d. die door haar handen gaan, brengen nieuwe herinneringen met zich mee. En met die herinneringen komen ook inzichten: hoe het huwelijk uiteindelijk zo geworden was, hoe zij zichzelf daarin kwijt was geraakt, en het brengt ook  meer begrip/ compassie voor haar man. 

"Mijn blik, mijn geheugen, wordt ruimer: gaat meer bevatten van ons leven samen, van de man van wie ik gehouden heb, en die ik blijf terugzoeken." 

Het huis is belangrijk in dit boek, bijna als een personage. Brinkgreve beschrijft hoe het de laatste jaren letterlijk is dichtgegroeid, verduisterd, en hoe zij voor zichzelf daarin 'veilige' plekken creëerde: de keuken, haar eigen werkkamer zijn als kleine 'eilandjes', waar ze zichzelf kan zijn. Na A.'s overlijden komt er langzaam steeds meer licht en ruimte in het huis en wordt het weer zoals het ooit was: een huis waar zij zich thuisvoelt, waar kinderen en vrienden langskomen, waar samen gegeten wordt etc. 

"Ik zit graag in de achterkamer van de vrijgekomen erker nu tv en kasten daar verwijderd zijn, vaak in zijn stoel, bij het binnenvallende licht uit de tuin, met zicht op het kastje dat mijn vader als jongeman voor zijn moeder maakte. [..] Naast mij een foto van A. [..] Hij is erbij. Of het zijn zegen heeft, deze veranderingen, betwijfel ik, maar zijn sceptische blik heeft nu aan kracht verloren. Hier speel ik nu klarinet, de kist staat geopend op het lage kastje dat mijn zoon voor me op de kop heeft getikt en dat wonderwel past bij het huis."

Het opruimen van het huis wordt een metafoor voor het 'opruimen' , het ontrafelen van haar huwelijk, van haar rol daarin. Het was 'het fysieke deel van de rouwarbeid zoals Freud dit proces noemt, nodig om het leven het weer te kunnen laten overnemen.' 

Ik vond het een prachtig memoir over Brinkgreve's huwelijk, haar rol als echtgenote, de zoektocht naar 'wat ooit was'. Daarnaast raakt ze aan vele onderwerpen die je laten nadenken over je eigen leven. Geweldig boek!

Liefs, 

Madeleine 

Beladen huis - Christien Brinkgreve   Uitg. Atlas Contact    ISBN 978 90 450 5071 3