Mannennaam
Mary Ann Evans, zo heet ze eigenlijk. Maar ja, in de 19e eeuw was het voor een vrouw 'not done' om boeken te schrijven en te publiceren. Dan maar onder een mannelijk pseudoniem. En zo werd Mary Ann Evans George Eliot. Eén van de belangrijkste auteurs uit de 19e eeuw. Al heel lang had ik haar roman Middlemarch in de boekenkast staan. En hoewel ik vaak (en graag) Engels lees, was het toch het Engels in deze roman dat me er telkens van weerhield om door te lezen. Beetje 'slap' misschien...Maar goed, nu heb ik het toch maar in een Nederlandse vertaling aangeschaft en wat heb ik ervan genoten!!
Eliot verklaarde: "Art must be either real and concrete or ideal and ecclectic. Both are good and true in their way, but my stories are of the former kind'. En inderdaad past haar (meest bekende) roman Middlemarch precies in dit plaatje. De ondertitel luidt: 'A study of Provincial Life'. Het is een prachtig portret van het Engelse provinciale leven halverwege de 19e eeuw, een zeer omvangrijke roman waarin Eliot de levens beschrijft van diverse personen uit een klein provinciestadje.
Allemaal zijn ze bezig om van hun leven 'iets' te maken, om vooruit/ hogerop te komen, dingen te bereiken. Slagen ze daarin? Lang niet allemaal en lang niet in alles.
Dorothea
De belangrijkste figuur in het boek is Dorothea Brooke, een intelligente jonge vrouw, die met zus Celia inwoont bij hun voogd Arthur Brooke. Dorothea is dus slim en mooi, maar wil zich ook graag wijden aan iets 'hogers' in het leven; zij heeft iets opofferends in zich. Als echtgenoot kiest ze vervolgens níet voor de knappe, rijke sir James (aardig, maar 'hij heeft geen ideeën'), maar voor de saaie en veel oudere Edward Casaubon. Volgens Celia is hij oud, saai, lelijk, met wratten in zijn gezicht, maar Dorothea kijkt enorm naar hem op, ziet hem als een echte geleerde, die zij kan bijstaan in zijn belangrijke werk en van wie zij veel hoopt te leren. Arme Dorothea! Anders dan in de boeken van Jane Austen, waarin een huwelijk 'lang en gelukkig' afloopt, is haar huwelijk verre van gelukkig. Het is niet zozeer dat Casaubon zich na het huwelijk anders voordoet, maar het is Dorothea die in hem een heel ander persoon heeft gezien. En wat valt hij tegen! Hij is inderdaad saai, minzaam en neerbuigend tegen Dorothea met haar eindeloze nieuwsgierigheid en zucht naar kennis. Zijn 'belangrijke' werk waar Dorothea hem bij wilde assisteren ("De Sleutel tot alle Mythologieën") blijkt uiteindelijk alleen een enorme stapel papieren en gedachtenspinsels waar nooit iets concreets uit zal komen.
Andere personages
Een ander hoofdpersonage is de arts Lydgate. Een jonge dokter met ambities en idealen, die de geneeskunde wil veranderen, moderniseren. Tegelijk is hij ook vrij ijdel, hij ziet zichzelf als een soort messias, is neerbuigend naar anderen. Ongewild raakt hij betrokken bij wat schimmige zaakjes, die zijn reputatie geen goed doen. Ondertussen is hij getrouwd met de mooie, verwende, zeer goed opgevoede Rosamund Vincy. Hij denkt in haar de perfecte, hem in alles steunende echtgenote te vinden, maar helaas is Rosamund met hem getrouwd om hogerop te komen in society; zij ziet haar man dan ook het liefst als een gewilde, geliefde society-arts, die vooral veel geld verdient.
Nicolas Bulstrode, de bankier, is getrouwd met Rosamunds tante. Bulstrode is streng-religieus en probeert dit ook op te leggen aan anderen (niet alleen zijn eigen gezin). maar later in het boek blijkt dat Bulstrode geen onbevlekt verleden heeft...En het zijn zaken uit dit donkere verleden waar Lydgate in betrokken wordt.
Eliot beschrijft nog veel meer geweldige personages: de losbollige Fred Vincy, met zijn voorliefde voor gokken, waardoor hij bij iedereen in de schulden raakt. Fred is verliefd op de nuchtere en praktische Mary Garth, die wel van Fred houdt, maar pas met hem wil trouwen als hij iets van zijn leven maakt.
Dan is er ook nog dominee Farebrother die (what's in a name) een mooie rol speelt in dit verhaal: hij is al jaren verliefd op Mary, maar doet zijn uiterste best om Fred en haar bij elkaar te brengen.
Verwikkelingen en roddels
De meeste personages zijn dus op éen of andere manier met anderen verbonden. Hetzij door een huwelijk, familieverbanden, schulden, duistere zaakjes, verliefdheid...En wat ook een grote rol speelt in het boek (hoe kan het anders in een klein provinciestadje): het roddelcircuit. Alles wordt 'besproken' tijdens de vele theevisites en vooral in de plaatselijke pub. Vooral Lydgate moet het hierbij ontgelden.
Er zijn nog veel meer kleurrijke hoofd- en bijfiguren, die tezamen een prachtig verhaal vormen, juist omdat ze in al hun falen, (soms) kleingeestigheid en (soms) grootsheid worden neergezet.
Middlemarch speelt zich af rond 1830, zo'n 40 jaar voordat Eliot het schreef. Zoals gezegd, schetst ze een prachtig beeld van het provinciale leven, maar ook van dingen die daar speelden rond die tijd en het leven beïnvloedden. Zoals de komst van de spoorweg, en de invoering van de liberale hervormingswet van 1832 (waarna middenklasse-mannen stemrecht kregen).
Maar het gaat toch vooral om de personages, met al hun gekkigheidjes, hun emoties, hun wensen en dromen, die al dan niet uitkomen (vaker niet dan wel).
Wil je weten hoe het verder gaat met Dorothea, of dat Lydgate zich kan ontworstelen aan het donkere gat waar hij in wordt gezogen, en wat Bulstrode uit zijn verleden geheim houdt? Lees het boek, het is méer dan de moeite waard.
Liefs,
Madeleine
Reacties
Een reactie posten