De Ommegang - Jan van Aken
Deze historische roman speelt in de 15e eeuw en beschrijft het leven van Isidoor van Rillington. Het verhaal begint eigenlijk aan het eind: Isidoor zit in de gevangenis en vermoedt dat er ergens in het donker nog een medegevangene zit. Hij besluit zijn levensverhaal aan deze persoon te vertellen.
De geheugenstad
Als jonge wees groeit Isidoor op in een klooster in Engeland, onder de hoede van Giles de poortwachter. Daar krijgt men al gauw oog voor zijn talenten; hij mag werken als bibliothecaris, waardoor hij veel kan lezen en steeds meer kennis opdoet. Giles leert hem bovendien een systeem hoe hij alles wat hij leert kan onthouden, gebaseerd op de Tweede Rhetorica van Cicero: je bouwt als het ware een plek (een huis, een gebouw, een stad..) in je hoofd, met allerlei plekken waarin je je kennis kunt 'opslaan'. Zo kun je alles wat je leert weer terugvinden. Isisdoor wordt al gauw een ware meester in het onthouden.
(leestip: Het geheugenpaleis, van Joshua Foer, is een leuk en toegankelijk boek over dit onderwerp)
Bovendien leest hij op een dag De architectura, Vitruvius' grote werk over de bouwkunst en hij besluit bouwmeester te worden. Hij is ervan overtuigd dat hij tot grootse dingen in staat is. Om dit doel te bereiken besluit hij eerst medicijnen te gaan studeren; als hij als arts genoeg geld verdiend heeft kan hij een bisschopszetel kopen. Als bisschop zal hij de macht hebben om kathedralen te bouwen.
Onrustige tijden
Na het overlijden van Giles trekt Isidoor voor zijn studie naar Oxford, Parijs en Bologna. Daarna trekt hij als arts de hele wereld over en beleeft vele avonturen. Zo komt hij o.a. terecht in Trebizonde, brengt tijd door in Samarkand, bij de wrede heerser Timoer Lenk; van hem krijgt hij zijn eerste architectuuropdracht, de bouw van een moskee. Na een vlucht naar China, keert hij uiteindelijk terug naar Europa en vestigt zich als arts in Konstanz, ten tijde van het concilie. Daar wil hij de bisschop overtuigen van zijn idee de Onze-Lieve-Vrouwe-kerk af te breken en zijn eigen ontwerp ervoor in de plaats te zetten. Ondertussen broeit er van alles onder de bevolking, wordt er jacht gemaakt op ketters en zijn er inmiddels drie pausen die allen aanspraak maken op de pauselijke stoel. Onrustige tijden dus, waarin complotten en verraad hoogtij vieren.
De ommegang
De titel van het boek slaat natuurlijk op Isidoor's ommegang door de wereld, en door het leven, maar ook op de ommegang die hij dagelijks maakt door de geheugenstad in zijn hoofd (die steeds groter en groter wordt). Tijdens een van zijn omzwervingen ontmoet hij de oude man Maelgys, op wiens vrouw hij verliefd wordt. Veel later ontmoet hij hem weer, nu in gezelschap van zijn dochter Lorea. Maelgys heeft een geheim, hij noemt het 'het inzicht'. Nergens in het boek komen we exact te weten wat dit geheim precies inhoudt, maar voor Isidoor betekent het de ultieme kennis van de oneindige werkelijkheid.
"Het was maar een kleine verschuiving, een minieme sprong van de geest, maar een waardoor alles anders werd. Het was er altijd al geweest, maar ik had het niet gezien."
Isidoor zal er zijn leven lang naar zoeken en gaat ervan uit dat hij met alle kennis in zijn hoofd de werkelijkheid kan sturen. Maar: hoogmoed komt voor de val, kennis is niet alles en uiteindelijk blijven er slechts ruïnes achter in zijn hoofd.
Ja, het is een dikke pil, deze roman. Maar liefst 626 bladzijden. Maar nergens wordt het saai of langdradig. Integendeel, de vele kleurrijke avonturen worden smakelijk, grappig, soms surrealistisch beschreven door Van Aken; zijn schrijfstijl is geweldig.
Veel leesplezier gewenst,
Madeleine
De ommegang - Jan van Aken ISBN 978 90 214 16915
Verder lezen?
Andere historische romans over zoektochten naar (bepaald soort) kennis:
-De naam van de roos -Umberto Eco
-The book of unholy misschief - Elle Newmark
-Het woordenboek van Lemprière - Lawrence Norfolk
Reacties
Een reactie posten