Voorbodes van de dood
'Als de koningin eenmaal is onthoofd loopt hij weg. Een sterk hongergevoel herinnert hem eraan dat het tijd is voor een tweede ontbijt, of misschien voor een vroeg middagmaal'.
'Hij' is Thomas Cromwell, de net onthoofde koningin is Anna Boleyn, berecht en gestorven door zijn toedoen.
Met de dood van Anna Boleyn eindigt het tweede boek uit de Wolf Hall trilogie, Het boek Henry. Hilary Mantel opent er ook het derde en laatste boek mee, De spiegel en het licht. Alleen heeft ze hier de scène breder uitgewerkt. Je voelt er al de voorbodes in van het einde van Cromwell zelf.
Bijvoorbeeld zoals Cromwell daar staat, om het beulszwaard te bekijken: 'Hij, Cromwell, strijkt met een vinger over het metaal. Als je hem zo ziet, zou je het nooit denken, maar zijn vader was smid.'
En in zijn woordenwisseling met Lord Suffolk bijvoorbeeld: 'Grote God', zegt Brandon, 'meent u mij de les te moeten lezen? Mij? Een lid van het Hogerhuis? Wie denkt u wel dat u bent?'
(Hij ,Cromwell:) 'Ik bekleed de positie die de koning me heeft toegekend. En dus lees ik u de les die u blijkbaar diende te leren.'
Want zo zal Cromwell aan zijn einde komen: stervend door het beulszwaard, onder andere door toedoen van de hogere edelen. De edelen die hem nooit hebben vergeven dat hij 'maar' een gewone smidsjongen was en toch was opgeklommen tot de machtigste man (op koning Henry na) in het koninkrijk.
De laatste jaren
Ook dit derde boek is weer prachtig, een zinderende, dynamische roman. Het verhaalt van de laatste jaren van Cromwell's leven. Nu Anna Boleyn dood is, staat het Henry VIII vrij om te trouwen met Jane Seymour, in de hoop dat zij hem een zoon en troonopvolger schenkt.
Die zoon, Edward, komt er inderdaad, maar helaas sterft Jane in het kraambed. Waarna Henry op zoek gaat naar een nieuwe bruid. Na lang zoeken wordt dat uiteindelijk Anna van Cleef. Helaas leidt dit niet tot een gelukkig huwelijk. Integendeel, Henry ontwikkelt zo'n afkeer van haar dat het hem niet lukt ook maar iets te presteren in het huwelijksbed. Ook dit 'niet'-huwelijk wordt ontbonden.
Een vijfde vrouw, Katherine Howard, loopt zich al warm in de wandelgangen van het hof.
Cromwell is inmiddels de vijftig gepasseerd. Hij is op het toppunt van zijn macht: hij is vicegerent, geheimzegelbewaarder, eerste adviseur en vertrouweling van Henry. Ook wordt hij door Henry
opgenomen in de Orde van de Kousenband, en in 1540 maakt Henry hem Hertog van Essex.
Cromwell is rijk, machtig, heeft een leger aan bedienden en overal zitten zijn spionnen. Hij lijkt onoverwinnelijk. Gaat hij uiteindelijk ten onder aan hoogmoed? Is hij te hoog geklommen?
Spannend
Heel subtiel schildert Mantel zijn ondergang. In kleine dingen voorvoel je al de slechte afloop. Een eerste onverwachte woordenwisseling met zijn zoon George, een plotselinge uitval van Henry tegen Cromwell, Cromwell die opeens zijn zelfbeheersing verliest in een vergadering....
Natuurlijk weet je al hoe het verhaal afloopt. Maar toch zit je op het puntje van je stoel. En wil je wel ín het boek kruipen en Cromwell toeroepen: "ga toch weg daar, koop dat huis in Toscane, ga rustig leven voor het te laat is...!" Gek eigenlijk, want Cromwell is nou niet bepaald een aardige, sympathieke man. Maar Mantel zorgt ervoor dat je helemaal met hem meeleeft.
Hoe ze schrijft in de tegenwoordige tijd, Cromwell aanduidt met 'hij' en 'hem', hoe ze zijn jeugdherinneringen vormgeeft in flashbacks, zijn gedachten weergeeft, dat alles zorgt ervoor dat hij een man van vlees en bloed wordt, waar je je in kunt verplaatsen. Ze zet hem niet alleen neer als een machtig en op macht beluste man, maar ook als familieman, vader, genietend van huis, familieleven, lekker eten. En niet te vergeten zijn humor: Cromwell is grappig, sarcastisch als hij discussieert met anderen.
Levendige details
Bovendien bezit Mantel de gave om met haar woorden het zestiende eeuw Engeland tot leven te brengen. Zo zintuiglijk en intens schrijft ze over allerlei details als kleding, meubels, eten, huizen, sieraden... Je ruikt, je voelt, hoort en ziet alles. Van dichtbij. Alsof je er echt bent.
Je merkt aan alles dat ze heel veel research moet hebben gedaan.
De val
In 1536 breekt een volksopstand uit, gericht tegen de koning, maar ook tegen Cromwell. De oud-adellijke families keren zich steeds openlijker tegen hem, alsook, langzaamaan, Henry. Voelt die zich schuldig over de dood van Anna Boleyn? Geeft hij Cromwell de schuld van de dood van kardinaal Wolsey? Kan hij het niet zetten dat Cromwell al die tijd zo duidelijk de (nagedachtenis van) de kardinaal in ere houdt? Of heeft Cromwell simpelweg zijn hand overspeeld, is hij té machtig geworden?
Uiteindelijk verwijt Henry Cromwell ook dat hij hem met een 'lelijke' bruid heeft opgescheept. Anna van Cleef, die helemaal zo lelijk niet was. Maar Henry bemerkte háar afkeer van hem, krijgt daarom een hekel aan haar en krijgt hem dus niet omhoog in het huwelijksbed. Voor die mislukking als man
zoekt hij een zondebok; wie kan daar beter voor dienen dan de meest masculine man van allemaal, Cromwell? Misschien is Cromwell wel de man die Henry eigenlijk zelf had willen zijn.
Eind 1540 wordt Cromwell valselijk beschuldigd en verraden, onder andere door éen van zijn eigen vertrouwde werknemers, Wriothesly. Hij sterft door het beulszwaard.
Daarmee is de cirkel rond. We draaien terug naar de beginscène van dit boek, de onthoofding van Anna Boleyn. Maar ook terug naar het begin van het eerste boek, Wolf Hall. Net als toen ligt Cromwell op de grond en hoort hij de stem van zijn vader: 'En nou opstaan!'
En nu?
Maar helaas, voor ons lezers, is dit echt het eind van het verhaal. Cromwell staat niet meer op.
Dit is nou zo'n boek waarbij je aan de ene kant niet kán stoppen met lezen, je moet dóor, dóor...en aan de andere kant wíl je het niet uit hebben, want wat dan...?
Ik ga de drie delen vast ooit nóg een keer lezen, dat weet ik nu al. Te mooi om er niet nog een keer van te genieten.
Voor zowel Wolf Hall als Het boek Henry ontving Mantel de Booker Prize. Ik hoop van harte dat ze er ook eentje krijgt voor De spiegel en het licht. Zou volkomen terecht zijn.
Madeleine
Titel: De spiegel en het licht
Auteur: Hilary Mantel
Uitgever: Meridiaan uitgevers
ISBN: 978 94 931 6904 3
'Als de koningin eenmaal is onthoofd loopt hij weg. Een sterk hongergevoel herinnert hem eraan dat het tijd is voor een tweede ontbijt, of misschien voor een vroeg middagmaal'.
'Hij' is Thomas Cromwell, de net onthoofde koningin is Anna Boleyn, berecht en gestorven door zijn toedoen.
Met de dood van Anna Boleyn eindigt het tweede boek uit de Wolf Hall trilogie, Het boek Henry. Hilary Mantel opent er ook het derde en laatste boek mee, De spiegel en het licht. Alleen heeft ze hier de scène breder uitgewerkt. Je voelt er al de voorbodes in van het einde van Cromwell zelf.
Bijvoorbeeld zoals Cromwell daar staat, om het beulszwaard te bekijken: 'Hij, Cromwell, strijkt met een vinger over het metaal. Als je hem zo ziet, zou je het nooit denken, maar zijn vader was smid.'
En in zijn woordenwisseling met Lord Suffolk bijvoorbeeld: 'Grote God', zegt Brandon, 'meent u mij de les te moeten lezen? Mij? Een lid van het Hogerhuis? Wie denkt u wel dat u bent?'
(Hij ,Cromwell:) 'Ik bekleed de positie die de koning me heeft toegekend. En dus lees ik u de les die u blijkbaar diende te leren.'
Want zo zal Cromwell aan zijn einde komen: stervend door het beulszwaard, onder andere door toedoen van de hogere edelen. De edelen die hem nooit hebben vergeven dat hij 'maar' een gewone smidsjongen was en toch was opgeklommen tot de machtigste man (op koning Henry na) in het koninkrijk.
De laatste jaren
Ook dit derde boek is weer prachtig, een zinderende, dynamische roman. Het verhaalt van de laatste jaren van Cromwell's leven. Nu Anna Boleyn dood is, staat het Henry VIII vrij om te trouwen met Jane Seymour, in de hoop dat zij hem een zoon en troonopvolger schenkt.
Die zoon, Edward, komt er inderdaad, maar helaas sterft Jane in het kraambed. Waarna Henry op zoek gaat naar een nieuwe bruid. Na lang zoeken wordt dat uiteindelijk Anna van Cleef. Helaas leidt dit niet tot een gelukkig huwelijk. Integendeel, Henry ontwikkelt zo'n afkeer van haar dat het hem niet lukt ook maar iets te presteren in het huwelijksbed. Ook dit 'niet'-huwelijk wordt ontbonden.
Een vijfde vrouw, Katherine Howard, loopt zich al warm in de wandelgangen van het hof.
Cromwell is inmiddels de vijftig gepasseerd. Hij is op het toppunt van zijn macht: hij is vicegerent, geheimzegelbewaarder, eerste adviseur en vertrouweling van Henry. Ook wordt hij door Henry
opgenomen in de Orde van de Kousenband, en in 1540 maakt Henry hem Hertog van Essex.
Cromwell is rijk, machtig, heeft een leger aan bedienden en overal zitten zijn spionnen. Hij lijkt onoverwinnelijk. Gaat hij uiteindelijk ten onder aan hoogmoed? Is hij te hoog geklommen?
Spannend
Heel subtiel schildert Mantel zijn ondergang. In kleine dingen voorvoel je al de slechte afloop. Een eerste onverwachte woordenwisseling met zijn zoon George, een plotselinge uitval van Henry tegen Cromwell, Cromwell die opeens zijn zelfbeheersing verliest in een vergadering....
Natuurlijk weet je al hoe het verhaal afloopt. Maar toch zit je op het puntje van je stoel. En wil je wel ín het boek kruipen en Cromwell toeroepen: "ga toch weg daar, koop dat huis in Toscane, ga rustig leven voor het te laat is...!" Gek eigenlijk, want Cromwell is nou niet bepaald een aardige, sympathieke man. Maar Mantel zorgt ervoor dat je helemaal met hem meeleeft.
Hoe ze schrijft in de tegenwoordige tijd, Cromwell aanduidt met 'hij' en 'hem', hoe ze zijn jeugdherinneringen vormgeeft in flashbacks, zijn gedachten weergeeft, dat alles zorgt ervoor dat hij een man van vlees en bloed wordt, waar je je in kunt verplaatsen. Ze zet hem niet alleen neer als een machtig en op macht beluste man, maar ook als familieman, vader, genietend van huis, familieleven, lekker eten. En niet te vergeten zijn humor: Cromwell is grappig, sarcastisch als hij discussieert met anderen.
Levendige details
Bovendien bezit Mantel de gave om met haar woorden het zestiende eeuw Engeland tot leven te brengen. Zo zintuiglijk en intens schrijft ze over allerlei details als kleding, meubels, eten, huizen, sieraden... Je ruikt, je voelt, hoort en ziet alles. Van dichtbij. Alsof je er echt bent.
Je merkt aan alles dat ze heel veel research moet hebben gedaan.
De val
In 1536 breekt een volksopstand uit, gericht tegen de koning, maar ook tegen Cromwell. De oud-adellijke families keren zich steeds openlijker tegen hem, alsook, langzaamaan, Henry. Voelt die zich schuldig over de dood van Anna Boleyn? Geeft hij Cromwell de schuld van de dood van kardinaal Wolsey? Kan hij het niet zetten dat Cromwell al die tijd zo duidelijk de (nagedachtenis van) de kardinaal in ere houdt? Of heeft Cromwell simpelweg zijn hand overspeeld, is hij té machtig geworden?
Uiteindelijk verwijt Henry Cromwell ook dat hij hem met een 'lelijke' bruid heeft opgescheept. Anna van Cleef, die helemaal zo lelijk niet was. Maar Henry bemerkte háar afkeer van hem, krijgt daarom een hekel aan haar en krijgt hem dus niet omhoog in het huwelijksbed. Voor die mislukking als man
zoekt hij een zondebok; wie kan daar beter voor dienen dan de meest masculine man van allemaal, Cromwell? Misschien is Cromwell wel de man die Henry eigenlijk zelf had willen zijn.
Eind 1540 wordt Cromwell valselijk beschuldigd en verraden, onder andere door éen van zijn eigen vertrouwde werknemers, Wriothesly. Hij sterft door het beulszwaard.
Daarmee is de cirkel rond. We draaien terug naar de beginscène van dit boek, de onthoofding van Anna Boleyn. Maar ook terug naar het begin van het eerste boek, Wolf Hall. Net als toen ligt Cromwell op de grond en hoort hij de stem van zijn vader: 'En nou opstaan!'
En nu?
Maar helaas, voor ons lezers, is dit echt het eind van het verhaal. Cromwell staat niet meer op.
Dit is nou zo'n boek waarbij je aan de ene kant niet kán stoppen met lezen, je moet dóor, dóor...en aan de andere kant wíl je het niet uit hebben, want wat dan...?
Ik ga de drie delen vast ooit nóg een keer lezen, dat weet ik nu al. Te mooi om er niet nog een keer van te genieten.
Voor zowel Wolf Hall als Het boek Henry ontving Mantel de Booker Prize. Ik hoop van harte dat ze er ook eentje krijgt voor De spiegel en het licht. Zou volkomen terecht zijn.
Madeleine
Titel: De spiegel en het licht
Auteur: Hilary Mantel
Uitgever: Meridiaan uitgevers
ISBN: 978 94 931 6904 3
Reacties
Een reactie posten